Tarczyca to niewielkich rozmiarów, nieparzysty gruczoł dokrewny, zlokalizowany z przodu z szyi, pod krtanią. Składa się ona z 2 płatów połączonych ze sobą wąską cieśnią. Tarczyca waży około 30 gramów, lecz powiększać może się w zależności od aktualnego stanu zdrowia czy momentu cyklu. Jaka jest jej rola w naszym organizmie?
Tarczyca odpowiada za wydzielanie hormonów, jakimi są trójjodotyronina (T3) oraz tyroksyna (T4). Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie produkuje ona tyreotropiny (TSH). Owszem, ma ona bezpośredni związek z pracą tarczycy, lecz za jej wydzielania odpowiada przysadka mózgowa. TSH stymuluje komórki tarczycy do produkcji T3 oraz T4. Gruczoł ten funkcjonuje prawidłowo jedynie wówczas, gdy ma zagwarantowany prawidłowy poziom TSH oraz jodu. Określany jest on mianem eutyreozy.
Hormony produkowane przez tarczycę regulują cały szereg procesów zachodzących w organizmie. Tyroksyna uczestniczy w szeregu przemian metabolicznych. Wpływa ona również na pracę układu sercowo — naczyniowego oraz gruczołów płciowych. Tyroksyna uczestniczy także w przemianie trójjodotyroniny, która to ma znaczący wpływ na procesy wzrostu, rozwój organizmu i pracę układu nerwowego.
Aby uniknąć szeregu problemów zdrowotnych, warto regularnie wykonywać profilaktyczne badania tarczycy, takie jak między innymi oznaczenie poziomu TSH. W przypadku wyników powyżej lub poniżej normy, niezbędna okazać może się dalsza diagnostyka, na przykład pod postacią oceny stężenia fT3 oraz fT4. W sytuacji podejrzenia autoimmunologicznych chorób tarczycy, endokrynolog zlecić może badania hormonów przeciwciał: anty — TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej) i anty — TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie).
Poza badaniem krwi, w celu zdiagnozowania chorób tarczycy warto wykonać również USG. Badanie to pozwala określić wielkość gruczołu tarczowego i stwierdzić obecność guzków oraz ich wielkości. Pomocny okazać może się tutaj także rentgen klatki piersiowej. Znajduje on zastosowanie w sytuacji, gdy tarczyca rozrasta się do wewnątrz, tworząc tak zwane wole zamostkowe. Zdjęcie RTG pozwala je zdiagnozować oraz sprawdzić czy tarczyca uciska przełyk i tchawicę. W celu oceny kondycji tarczycy wykonać można także scyntygrafię. Badanie to polega na tym, że pacjent otrzymuje do połknięcia w promieniotwórczy izotop — czy to w kapsułce czy w płynie. Tarczyca wchłania go w identyczny sposób co jod pochodzący z powietrza lub pożywienia. Gdy w tarczycy znajdują się guzki, izotop wchłania się nierównomiernie a jod jest wychwytywany przez tak zwane guzki gorące wytwarzające zbyt dużą ilość tyroksyny i będące przyczyną nadczynności tarczycy. Po wchłonięciu jodu z kapsułki, endokrynolog ogląda ją przy pomocy specjalnej gammakamery. Na ekranie widoczne są w różnych kolorach miejsca, które pochłonęły jod oraz te, które go nie zaabsorbowały. W ten właśnie sposób tworzy się scyntygraf, czyli mapa tarczycy.
Choroby tarczycy dzieli się na kilka grup. Wynikać mogą one z powiększenia tarczycy czy nadmiernej lub niedostatecznej produkcji hormonów i objawiać się obecnością guzków lub zapaleniem tarczycy.